Lage Haghorst

De naam Haghorst komt mogelijk van ‘haaghout’, wat laagstammig bos of struikgewas betekent. Waarom dit deel van Haghorst de Lage Haghorst wordt genoemd en het meer oostelijk gelegen deel de Hoge Haghorst, ligt voor de hand: West-Haghorst (inclusief het Diessens Broek) is erg laag gelegen.

Komend van Diessen over de Emmerseweg takt na de bocht bij de Taxandria manege, naar links de Lage Haghorst af. In de 19^e eeuw was de naam van deze weg Haghorstsedijk. Het Wilhelminakanaal was nog niet gegraven en de Haghorstsedijk liep via de Stalpaertsweg door tot aan de Voerdijk. Het was toen de voornaamste route van Diessen naar Moergestel. In de jaren ‘20 van de 20^e eeuw werd het eerste deel van de Emmerseweg tot aan de Mijntjeshoef en de Lage Haghorst verhard met hoogovenslakken uit het Belgische Overpelt. Na de oorlog werden de slakken verwijderd en werd de weg verhard. Ook werd het stuk Emmerseweg vanaf de Mijntjeshoef rechtdoor tot het kanaal verhard met klinkers. 

De Lage Haghorst is géén ontginningsgebied zoals andere delen van Haghorst (ten noorden van het kanaal en langs de Ontginningsweg). Langs de Lage Haghorst staan dan ook diverse eeuwenoude boerderijen, waarvan de meeste niet meer in originele staat verkeren. De grond langs de Reusel is al eeuwenlang in gebruik als landbouwgrond. Oude veldnamen uit dit gebied worden heden ten dage nog gebruikt door de bewoners aan de Lage Haghorst zoals ‘het Gagelveld’, ‘het Middelste Akkertje’, ‘de Beemd’, ‘de Peterman’ en ‘de Koewaai’. De bewoners waren veelal autochtone Diessenaren met als uitzondering de familie Reijrink, die in 1920 uit de Gelderse Achterhoek kwam, en de familie De Punder, die afkomstig was uit Zeeland. 

De naam Lage Haghorst en Hoge Haghorst spreken voor zich. De Lage Haghorst is het laag gelegen, westelijke gebied tussen de Emmerseweg en het riviertje De Reusel. Hier ligt ook het laagstgelegen gebied van Diessen namelijk op 11,9 meter boven NAP. Baarschot ligt ca. 7 meter hoger. De Hoge Haghorst is het hoger gelegen gebied rechts van de Emmerseweg en het gebied over het Wilhelminakanaal. 

Lage Haghorst 1

Deze langgevelboerderij, de Mijntjeshoef, is al eeuwen oud. Al in de 12^e eeuw wordt het genoemd als een belangrijke hoeve, die in bezit was van grootgrondbezitters en notabelen die de hoeve verpachtten aan de plaatselijke bevolking. Er lag een 8-vormige gracht omheen. Oorspronkelijk was het een Saksische boerderij, een zogenaamd hallehuis: één grote ruimte die diende voor de huisvesting van mens en dier. Vermoedelijk is dit hallehuis omstreeks 1800 verbouwd tot langgevelboerderij. In plaats van Mijntjeshoef komen we ook de naam Wijnenhoeve tegen. Het is ook lang een herberg geweest. In 1920 kocht Hermanus (Toni) Reijrink, die met zijn vrouw en vijf zonen uit Gelderland naar Diessen trok, de hoeve en nog twee andere boerderijen. De Mijntjeshoef is in 2010 gerestaureerd. De gevels zijn opgetrokken uit handvorm baksteen met vervlechtingen en is voorzien van recht steenankers. In de voorgevel zitten getoogde, 12-ruitsstalramen, vensters met glas-in-lood bovenlicht voorzien van luiken en een paneeldeur. In de zijgevel van het woonhuis zitten op de zolderetage kleine vierkante vensters. Achter het huis staat een eeuwenoude lindeboom met een omtrek van meer dan 3 meter. Het zadeldak met aan beide zijden een schild, was voor de restauratie bedekt met asbest leien, nu met oudhollandse dakpannen.

Meer over de Mijntjeshoef en de familie Reijrink vind je in ‘Hers en geens dur Diessen’ deel 13, 2005 en in het boek Haghorst ons Dorp.

Lage Haghorst 5

Deze langgevelboerderij boerderij is een kopie van de boerderij aan de Emmerseweg 5. Ook deze boerderij liet Hermanus Reijrink in 1939 bouwen voor zijn zoon Willem. De gevels zijn opgetrokken uit machinale baksteen met een sierlijst. De dorpels zijn van graniet. In de gevels bevinden zich stolpvensters die zijn voorzien van Louvre luiken, een paneeldeur in een portiek, zesruits stalramen en een schuifdeur voor de schuur. Op het zadeldak liggen rode Tuile de Nord dakpannen en de houten dakgoot ligt op klossen.

Bij de inrit naar deze boerderij staat een zelfgemaakt straatnaambordje met de naam ’t Reijrinkstraotje. 

Lage Haghorst 9

Thans zorgboerderij De Wederloop. Bij de inrit staat een zelfgemaakt straatnaambordje met de naam ’t Wederloopstraatje.

Lage Haghorst 11

Deze langgevelboerderij, is prachtig gelegen aan het met beuken omzoomde “Straotje van Vermeer”. Op deze boerderij hebben verschillende families gewoond onder andere de familie De Punder die uit Zeeland kwam. 

Lage Haghorst 8

Deze langgevelboerderij werd omstreeks 1925 gebouwd met bakstenen die via het Wilhelminakanaal aangevoerd werden vanuit de steenoven in Nederhemert. De eerste boer op deze boerderij was Toon van Spreeuwel. Toon stond bekend als zeer katholiek die op de fiets vaak ter bedevaart ging o.a. in het Belgische Scherpenheuvel en Hakendover en in Kevelaer (Duitsland).

Lage Haghorst 15

In deze langgevelboerderij is de Reyrink Groep gevestigd. In 1950 kocht Antoon Reijrink (zoon van Hermanus Reijrink), die voorheen boerde aan de Beneficiestraat 4, deze boerderij van Frans van Spreeuwel (broer van Toon van Spreeuwel) die met zijn gezin naar Brazilië emigreerde. De kinderen en kleinkinderen van Antoon Reijrink hebben de boerderij via een agrarisch loonbedrijf uitgebouwd tot de huidige Reyrink Groep. Meer over het ontstaan van De Reyrink Groep kun je vinden in het boek Haghorst ons Dorp.

Lage Haghorst 12

De voormalige boerderij op de hoek van de Witvenstraat en de Lage Haghorst is afgebroken en er is een nieuwe woonboerderij gebouwd. Het afgebroken pand was een langgevelboerderij met een mansardedak (ook wel Franse kap genoemd).  Het mansardedak is in principe een “gebroken zadeldak”. Dat komt omdat één of twee vlakken geknikt zijn. Daarbij is het onderste gedeelte van het dakvlak tegen de gevel steiler dan het bovenste gedeelte. Vandaar dat het mansardedak ook wel bekend staat onder de naam ‘gebroken kap’ of ‘gebroken dak’. De naam mansardedak komt van de Franse architect François Mansart die leefde in de zeventiende eeuw en deze dakvorm in zijn ontwerpen gebruikte. Vanaf 1850 wordt het mansardedak op grote schaal toegepast om de zolderruimte van woningen en boerderijen te vergroten. Omdat het onderste gedeelte van het dakvlak zo steil is, kunnen bijvoorbeeld ook dakkapellen goed toegepast worden. 

Gedurende een bepaalde periode in de 19e en 20^e eeuw werden ook veel boerderijen met een mansardedak gebouwd. De tegenoverliggende boerderij (Frankenstraat 2) is daar een mooi voorbeeld van.

Lage Haghorst 14

Dit idyllisch gelegen langevelboerderijtje was al in 1630 bewoond. Vanaf 1912 was het in het bezit van de familie Van de Laar. Toen die in 1956 een nieuwe boerderij bouwde aan de Witvenstraat, werd het boerderijtje een tijdlang verhuurd. Het gezin van Frans van Spreeuwel, die na een mislukt emigratie avontuur in Brazilië terugkeerde naar Nederland, heeft er nog een paar jaar gewoond. Daarna is het boerderijtje verkocht aan het gezin van de Haagse huisarts Van Stockum, die het als zomerhuisje gebruikte. Nu wordt het bewoond door hun dochter Liesbeth Kies-van Stockum en haar gezin.

Het boerderijtje is opgetrokken uit machinale baksteen. In de gevels zitten rechte steekankers en granito lateien. In het woongedeelte zitten vierruits schuifvensters met luiken. In het voormalig stalgedeelte zitten rondboog stalramen en getoogde staldeuren. Het zadeldak is gedekt zwarte oudhollandse pannen. Het erf is omzoomd met een meidoornhaag en een beukenhaag en in de tuin staan drie oude lindebomen. Voorheen lag er ook nog een grote brandkuil waarop de jeugd uit de buurt ‘s winters schaatste. Meer informatie over dit pand en de familie van de Laar vind je het boek ‘Haghorst ons Dorp’.

Lage Haghorst 25-27

Deze langgevelboerderij is ca. 1925 gebouwd en in 1950 verbouwd tot dubbel woonhuis. De boerderij is opgetrokken uit machinale baksteen met een lijst bij de goot. In de muren zitten rechte steekankers. In het woongedeelte zitten zesruits schuifvensters met Louvreluiken en een paneeldeur met gedeeld bovenlicht. In het voormalige stalgedeelte zitten twee getoogde staldeuren en getoogde stalramen. Het dak is bedekt met zwarte Muldenpannen. Deze pannen sluiten langs de zij- en bovenranden in elkaar door middel van twee groeven en twee tanden, terwijl de normale pannen slechts met één groef in elkaar sluiten. Ze bieden aldus een dubbele zekerheid tegen inwaaien van slagregens of jachtsneeuw. Bovendien liggen ze zeer vast op de panlatten, zodat ze vooral bij boerderijen en fabrieken zonder houten dakbeschot uitstekend toegepast kunnen worden. 

Lage Haghorst 29

Deze fraaie langgevelboerderij dateert van 1938. De boerderij is opgetrokken uit machinale baksteen. In de muren zitten rechte steekankers. In het woongedeelte zitten zesruits vensters en een paneeldeur met bovenlicht.  In het stalgedeelte zitten een staldeur en getoogde zesruits stalramen. Het dak is deels gedekt met riet en rode, verbeterde Hollandse pannen.

Lage Haghorst 33

Deze langgevelboerderij dateert al van ca. 1815 en is later verbouwd. Jarenlang heeft hier de familie De Kroon geboerd. Momenteel herbergt de boerderij een groepsaccommodatie.